İtalya’da Yargıtay, denizden kurtarılan göçmenlerin Libya’ya zorla geri götürülmesinin suç olduğuna hükmetti.
Kararın, hükümetin göç politikaları ve Libya’dan göçe karşı Türkiye ile üzerinde çalışılan anlaşma açısından önemli yansımaları olabilir.
2018’de bir İtalyan gemisinin Akdeniz’de kurtardığı göçmenleri Libya sahil güvenlik güçlerine teslim etmesiyle ilgili davaya bakan Yargıtay’ın kararı önceki gün açıklandı.
Davaya konu olan vakada Libya’dan denize açılan 100’den fazla göçmen, İtalya bayraklı Asso28 isimli bir ticari gemi tarafından denizden alınmış, ardından tekrar Libya’ya götürülmüştü.
Yargıtay, göçmenlerin derhal güvenli bir limana taşınmak yerine güvenli ülke sayılmayan Libya’ya götürülmesinin ve bu ülkenin sahil güvenlik güçlerine teslim edilmesinin hukuka aykırı olduğuna hükmetti.
Mahkeme kararına göre, göçmenlerin şiddet ve işkenceye maruz kalabildikleri Libya’ya geri itilmesiyle uluslararası korumaya erişim hakları ihlal edildi. Bunun kurtarılan kişilerin tehlike altında bırakılması anlamına geldiği belirtildi.
Yargıtay’ın kararının, göç karşıtı sağ koalisyon hükümetinin Afrika’dan göçü engelleme planları üzerindeki olası etkileri tartışılmaya başladı.
Düzensiz göçü durdurma vaadiyle Ekim 2022’de iktidara gelen Başbakan Giorgia Meloni, Kuzey Afrika kıyılarından denize açılarak İtalya’ya ulaşan göçmenleri durdurmak için bu kıyı ülkeleri ve üçüncü ülkelerle anlaşmalar yapma yoluna gidiyor. Meloni’nin geçen ay Türkiye’ye yaptığı ziyarette de Libya üzerinden İtalya’ya gelen göçmenlerin engellenmesi için Türkiye’nin desteği istenmişti.
İtalya ile Türkiye Dışişleri bakanlıklarının bu amaçla bir anlaşma üzerinde çalıştıkları belirtilse de anlaşmanın detayları henüz açıklanmadı. Ancak İtalyan basınına yansıyan bilgilere göre Roma, Libya çıkışlı göçmenleri durdurmak için Ankara’nın bu ülkedeki nüfuzundan faydalanmayı amaçlıyor.
İtalya basını Yargıtay kararının hükümetin göç karşıtı bu gibi girişimleri üzerindeki olası etkilerini de analiz etmeye başladı.
Il Messaggero gazetesi, Libya konusunda Türkiye ile hazırlanan anlaşmayı da hatırlattı ancak bu anlaşmanın Yargıtay kararından etkilenmeyeceği yorumunu yaptı. Gazeteye göre, Türkiye ile üzerinde çalışılan anlaşma göçmenleri denizden Libya’ya geri püskürtmek yerine baştan denize açılmalarını önleme amacı taşıyor ve bu sebeple Yargıtay kararından etkilenmesi beklenmiyor.
La Repubblica gazetesi ise “Yargitay kararı hükümetin anlaşmalarını tartışmaya açıyor” diye yazdı.
Göç alanında çalışan sivil toplum kuruluşları ise Yargıtay kararından memnun. Akdeniz’de göçmenleri kurtarma faaliyetleri yürüten Mediterranea örgütü, Yargıtay kararıyla ilgili açıklamasında “Artık bizim yıllardır söylediğimiz şeyi teyit eden bir içtihat mevcut: Libya güvenli bir ülke değil” dedi.
